Gübre Olarak Hayvan Dışkı Yerine İnsan Dışkısını Kullanırsak Besinlerimize Olumlu Bir Katkı Sağlar Mı?
Genel itibarı itibariyle gübre, kuşların ve otçulların dışkısıdır, hatta amonyak bakımından oldukça zengin olan yarasaların dışkısı bile gübre olarak kullanılabilir. Aslında konu dışkılarımıza gelince, Ön yargımızı kırıp bu fikre biraz sıcak bakabiliriz.
Peki ya insan dışkısı? Çiftlik gübresine dönüşüm yolculuğu nasıldır?
Öncelikle insan atıklarının geri dönüştürülmesi fikrinin gerçekten mantıklı olup olmadığını inceleyelim.
Dünya nüfusunun 2030 yılında yaklaşık 8,5 milyara ulaşacağı tahmin edildiğinde, nüfustaki bu hızlı artışın aynı zamanda hızlı kentleşmeyi de beraberinde getireceği düşüncesi ortaya çıkıyor. Ayrıca bu durum kentsel ve yarı kırsal alanlar için de geçerlidir. İnsan atıklarının bertaraf edilmesinde çeşitli zorluklarAynı zamanda da beraberinde getiriyor.
Öte yandan hızlı nüfus artışı, nüfusu destekleyecek yeterli gıda arzını da gerektirir. Gıda üretimi de artmalıAnlamı.
Peki insan dışkısında ne var?
İdrar ve dışkı atık ürünler olarak kabul edilir, ancak şaşırtıcı bir şekilde Toprağı besleyecek besinler içerir. Yani insan idrarı; %90 su, %14-18 nitrojen, %13 karbon, %3,7 fosfor ve potasyum içerir.
Böbreklerin filtreleme işlemi yoluyla kandan uzaklaştırdığı atık bir ürün olan üre İdrardaki organik bileşenlerin %50’sini oluşturur ve nitrojenin %85’i ürede sabitlenmiştir. Geriye kalan %5 nitrojen toplam amonyaktır.
Üre, idrar çıkışından hemen sonra bakteriler tarafından hidrolize edilir ve bikarbonat ve karbonata dönüştürülür . Azotun %90’ı amonyak olarak kalır.
Ayrıca dışkıda %75 su ve %25 katı madde bulunur.
Bunların arasında %50 karbon, %5-7 azot, %3-4 fosfor ve %1-2 potasyum bulunmaktadır. Ayrıca idrar ve dışkı, Ayrıca magnezyum ve selenyum gibi mikro besinleri de içerir.Aslında bu besinlerin tümü, büyüyen mahsullerin geri dönüştürülmesinde çok etkilidir.
Örneğin bir çalışmada 520 kilogram insan dışkısı; 7,5 kilogram fosfor, nitrojen, potasyum ve 250 kilogram tahıl üretimine olanak sağlayan mikro besinleri üretebildiği tahmin ediliyor. bu da Yılda 1 kişiye yetecek kadar yiyecek demektir.
Öte yandan insan dışkısı; ağır metaller, çeşitli ilaçlar, patojenler ve sentetik hormonlar ayrıca içerir. Bu durumda insan atıklarını tarlalarda veya bahçelerde kullanmadan önce arındırmamız gerekiyor.
İnsan dışkısının gübreye dönüştürülmesi fikri aslında yeni değil.
Bu gübreler 9. yüzyıldan itibaren tarımsal amaçlı kullanılmış ve 16. yüzyıldan itibaren Çin ve Japonya gibi ülkeler de bu dönüşüm fikrinden faydalanmışlardır. Ayrıca 18. yüzyılda Japonya’da insan atığı Çiftliklerde gübre olarak kullanıldığı için oldukça pahalıydı.
Bu nedenle nüfusun yoğun olduğu şehirlerden gelen insan dışkıları tarım alanlarına taşınıyor, gübre olarak kullanmak üzere dışkı almaya gücü yetmeyen çiftçiler bile bu dışkıları gönül rahatlığıyla çalıyordu.
19. yüzyılda Avrupalı çiftçiler bir süre insan gübresi kullanmış, ancak daha sonra sentetik gübreye geçmişlerdir. Ancak Güneydoğu Asya, Afrika, Çin ve Latin Amerika’daki bazı küçük çiftçiler hâlâ insan dışkısını gübre olarak kullanmaya devam ediyor.
Ancak insan dışkısının gübre olarak kullanılmasının faydalarına rağmen sosyo-kültürel tabulardan dolayı insanlar ve bazı çiftçiler zaman zaman bu fikre onay vermeyebilir.
Bu tabular genel olarak dışkının berbat kokusu, görsel iticilik ve çeşitli hastalıklara yakalanma riskidir. Örneğin Gana’da 400 çiftçiyle yapılan bir araştırmada; İnsanların %87’si insan dışkısıyla elle veya başka bir şekilde temasın sağlık açısından risk oluşturduğu sonucuna vardı, ancak dışkı, Ayrıca mahsuller için verimli olduğu konusunda da anlaştılar.
Ayrıca Almanya’daki araştırmacılar, ikisi insan idrarından ve biri insan dışkısından olmak üzere üç tür lahana yetiştirdi ve bunların verimini organik gübreyle karşılaştırdı.
İdrar bazlı gübrelerden elde edilen verim ticari gübrelere göre daha yüksek olmakla birlikte; dışkıyla gübrelenmiş mahsul, Ticari gübreden %20-30 daha düşüktü . Öte yandan dışkı bazlı gübre toprağın karbon içeriğini artırdı.
Daha önemlisi; Araştırmacılar insan dışkısında kauçuk katkı maddeleri, ağrı kesiciler, hormonlar ve böcek kovucular gibi kimyasalları test ederek bu gübrelerin güvenliğini değerlendirmeye çalıştılar. Ancak bu çalışmalarda %93 oranında bir sonuca ulaşılamamıştır.
Sonuç olarak çiftçiler, insan dışkısı kullanmanın işletme maliyetlerini azaltmada ve toprağın besin değerini artırmada avantajlarının bilincindedir.
Ancak bahsettiğimiz gibi bazen toplumsal tabulardan ve tüketicinin kabulü konusundaki endişelerden dolayı insan dışkısını kullanma konusunda tereddütler olabiliyor. Bu tereddütlerin ortadan kaldırılması için insan atıklarının arıtılmasına yönelik teknoloji ve teknolojilere ihtiyaç duyulmaktadır. Bu sürecin insan sağlığına yönelik riskleri daha detaylı araştırılabilir.
İlginizi çekebilecek diğer içeriğimiz:
